فاطمه (س)، تجلی انسان کامل الهی 

در آستانه  سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) و در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد رضایی تهرانی، به بررسی ویژگی‌ الگو بودن آن‌حضرت  و ابعاد گوناگون آن در حیات فردی و اجتماعی انسان‌ها و به ویژه، نقش این الگو در ترسیم مسیر مجاهدت و تلاش برای رسیدن به کمال پرداخته‌ایم

جواد نوائیان رودسری – امشب، خورشید تابناک خانه امیرمؤمنان(ع) غروب می‌کند. فاطمه(س) امشب به دیدار پدر می‌رود و تحقق وعده‌ای را که از خاتم‌المرسلین(ص) دریافت کرده است، به چشم می‌بیند. با این حال، آن‌چه امشب قلب هر مؤمنی را به درد می‌آورد و روح هر انسان آزاده‌ای را عذاب می‌دهد، تنها هجرت مظلومانه فاطمه(س) نیست، تنهایی غریبانه علی(ع) نیز هست؛ آن لحظات سخت، آن وداع جانسوز با همسر و فرزندان، مگر می‌شود رنجی به این عظمت را در قالب واژه‌ها بیان کرد؟ فاطمه(س)، برای همه آنان که به دین احمدی و مکتب محمدی مهر می‌ورزند و اهل‌بیت(ع) را دوست دارند، یک الگوی تمام عیار است؛ نه فقط در عرصه دفاع از ولایت یا نماد زن مسلمانی که شارع مقدس برای پیروانش ترسیم کرده‌، او در همه ابعاد زندگی، در جزء جزء آن‌چه در حیات هر انسان قابل احصاست، یک الگوی بارز، برجسته و بی‌بدیل محسوب می‌شود. در آستانه سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) و برای مرور ویژگی‌های برجسته سیره نورانی آن‌حضرت، به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضایی تهرانی، کارشناس مذهبی و مدرس حوزه و دانشگاه رفتیم، تا از وی بپرسیم و بیشتر بدانیم. آن‌چه در پی می‌آید، مشروح سخنان او درباره الگو بودن فاطمه زهرا(س) است که برای اختصار و حفظ پیوستگی، سوالات از آن پیراسته شده.

مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: «درگیر شدن کشور چین با زیرسویه جدید و احتمال این‌که این زیرسویه به کشور ما هم برسد، یادآور همان اتفاقی است که زمستان سال ۱۳۹۸ رخ داد. حالا هم چینی‌های ساکن ایران، اعم از تاجر و دانشجو برای تعطیلات سال نو و جشن کریسمس به چین رفته و برمی‌گردند و احتمال این‌که ویروس جدید وارد ایران شود، بالا می‌رود.»به گزارش خبرآنلاین این متخصص گفته است:باید در فرودگاه عبور و مرورها به شدت کنترل شود تا از احتمال شیوع مجدد کرونا طی زمستان پیش‌رو پیشگیری شود.هم‌اکنون وضعیت کرونا در کشور ما کاملا تحت کنترل است و نگرانی نداریم، بیشتر از کرونا درگیر آنفلوآنزا و ویروس‌هایی از این دست هستیم که باعث درگیری شهروندان با این بیماری‌ها شده است.آن‌چه این روزها به‌خصوص بین کودکان شیوع پیدا کرده، ویروس سنسیشیال تنفسی یا ویروس RSV است که باعث بروز عفونت‌هایی در ریه و مسیر تنفسی می‌شود. این ویروس عمدتا در کودکان زیر دو سال شایع است و البته می‌تواند بزرگ‌سالان را نیز آلوده کند.

هادی محمدی – یک روز پس از اتمام نشست بغداد2 در امان پایتخت اردن که با حضور رهبران و وزیران خارجه و نمایندگان همسایگان اردن و چند کشور عربی دیگر و نیز رئیس جمهور فرانسه برگزار شد ، امانوئل ماکرون  رئیس جمهور فرانسه در مصاحبه‌ای درباره گفت‌وگوهای منطقه‌ای و ایران نکاتی را بیان کرد که با ترجمه غلط برخی رسانه های عربی باعث سوء برداشت های اشتباهی از این سخنان علیه کشورمان شد .اگرچه حضور ایران در اجلاس بغداد ۲ در سطح وزیر خارجه از اهمیت کافی برخوردار بود و نشان از نگاه طرف های درگیر در موضوع به نقش موثر ایران داشت اما رئیس جمهور فرانسه نیز در مصاحبه ای که با سه رسانه «لوموند»، «وال استریت ژورنال» و «النهار» داشت، نکاتی را درباره این کنفرانس از جمله ایران بیان کرده است.ماکرون در این مصاحبه که لوموند آن را منتشر کرده می‌گوید: «من از همان ابتدا متقاعد شده‌ام که مسائل لبنان، سوریه و فراتر از آن فقط در صورتی می‌توانند حل شوند که ما چارچوبی برای گفت وگو شامل ایران، با توجه به نفوذش در منطقه، پیدا کنیم.»این نقل قول از رئیس جمهور فرانسه در رسانه ای فرانسوی به صراحت نشان از نگاه  واقع بینانه  پاریس به نقش جمهوری اسلامی در مسائل منطقه ای بود اما برخی رسانه ها در اقدامی خواسته یا ناخواسته تصویری وارونه و ناقص ازگفته های ماکرون ارائه کرده و از «پروژه حذف ایران» نوشته اند . رسانه‌های عربی این بخش از اظهارات ماکرون را به این شکل ترجمه کردند: از ابتدا متقاعد هستم که نمی توانیم برای مشکل لبنان، عراق و سوریه راه حلی پیدا کنیم؛ مگر درچارچوب گفت وگویی برای کاهش تاثیر منطقه ای ایران. ترجمه عربی و بازتاب رسانه‌ای این اظهارات در رسانه‌های عرب زبان در بسیاری از رسانه‌ها حتی در رسانه‌های ایرانی با عنوان پروژه فرانسه برای حذف ایران از معادلات منطقه بازتاب پیدا کرد.به گزارش ایرنا ، منبع گزارش ناظر بر حذف ایران، روزنامه النهار لبنان است که رسانه ای وابسته به جریان ۱۴ مارس و جریان ضد مقاومت است. این جریان قرابت سیاسی معناداری را با عربستان و متحدانش و رقابت غیرقابل انکاری را هم با محور مقاومت دارد. طبیعی است که روایت چنین رسانه ای، انعکاس گزینشی گفته های رئیس جمهور فرانسه باشد.طبعا ماکرون به زبان عربی صحبت نکرده و بدیهی است که در چنین مواردی اصالت با روایت زبان فرانسه است.علاوه بر اذعان صریح ماکرون به نقش ایران ، اتفاقات این نشست هم جالب توجه بوده است . خبرهای رسیده نشان می دهد ​​​​​​​سوای روند مذاکرات دوجانبه تهران و ریاض که با میانجی گری بغداد، دو طرف را در آستانه بازگشایی نمایندگی‌های دیپلماتیک قرار داده، نخست وزیر عراق در خلال برگزاری نشست اخیر در امان، از ابراز تمایل مصر برای آغاز مذاکرات دوجانبه با ایران خبر داده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت وگو با خبرگزاری میزان اعلام کرد در گفت‎وگویی که با آقای السودانی، نخست‌وزیر عراق، در حاشیه برگزاری اجلاس بغداد ۲ در اردن داشتیم، وی ایده‎هایی را مطرح کرد که عراق بتواند نقش منطقه‎ای خود را برای تقویت همکاری‎های منطقه‎ای ایفا کند.وی با بیان این که نخست‌وزیر عراق در این نشست تمایل و پیشنهادی مبنی بر این که گفت‎وگوهای ایران و مصر در سطوح امنیتی و سیاسی آغاز و منجر به تقویت روابط تهران و قاهره شود، مطرح کرد و گفت: من از این ایده نخست‌وزیر عراق استقبال کردم و آقای السودانی قرار است که در این باره در هفته‎های آینده اقداماتی را انجام دهد.همچنین رفتار ویژه پادشاه اردن با امیرعبداللهیان در نشست «امان» و پیام دوستانه ای که از سوی  رئیسی، رئیس جمهور دریافت کرد، نشان داد که اردن نیز همچون دیگر کشورهای مهم عربی   به ضرورت ترمیم کانال‌های دیپلماتیک با ایران وقوف یافته است.این ها در کنار یکدیگر نشان می دهد برخلاف برداشت غلطی که برخی رسانه ها سعی در القای آن داشتند ، تهران توانسته حضور موثر و پررنگی در نشست بغداد و به تبع آن موضوعات منطقه داشته باشد و به عنوان یک طرف راه حل و نه مشکل خود را تثبیت کند .

رونمایی رسانه ای از جانشینان احتمالی لوکادیا 

علیپور و مهاجمان استقلال و سپاهان زیر ذره بین

 گروه ورزش/پس از جدایی عجیب یورگن لوکادیا مهاجم هلندی از پرسپولیس نام علی علیپور مهاجم سابق سرخ ها برای جایگزینی این بازیکن مطرح شده است. جدایی غیر منتظره لوکادیا از پرسپولیس باعث شده تا دوباره گمانه زنی ها درباره انتخاب جایگزین این بازیکن کلید بخورد و بین گزینه های مختلف نام علی علیپور مهاجم فعلی ژیل ویسنته پرتغال هم  مطرح شده است. پیگیری ها نشان می دهد که علی علیپور مورد تایید یحیی گل محمدی است اما تاکنون نه سرمربی سرخپوشان برای جذب او در  خواستی به باشگاه داده و نه باشگاه اقدامی برای مذاکره با این مهاجم کرده است. علیپور که چند فصلی است در لیگ پرتغال بازی می کند در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ با اعلام باشگاه ژیل ویسنته پرتغال، با عقد قراردادی به طور رسمی به این باشگاه پیوست. علیپور در اولین بازی خود با پیراهن ژیل ویسنته در لیگ پرتغال توانست گل سه امتیازی برای تیمش به ثمر برساند.علی علیپور در این بازی نیمکت نشین بود. او در دقیقه ۸۰ به میدان رفت و تنها ۶ دقیقه بعد از حضورش توانست گل پیروزی بخش تیمش را به ثمر رساند. او در این فصل 8 بازی برای تیمش انجام داده و همان یک گل را به ثمر رسانده است. بنابراین برخی با دیده تردید به این گزینه برای تقویت خط حمله پرسپولیس نگاه می کنند.  این روزها همچنین نام های سجاد شهباززاده و شهریار مغانلو مهاجمان استقلال و سپاهان هم برای پرسپولیس مطرح شده است اما فعلا از باشگاه خبری رسمی برای تایید این نفرات نیست چرا که گل محمدی هنوز فهرست خرید و مازاد برای نیم فصل اعلام نکرده است. این دو مهاجم که در نقل و انتقالات تابستانی مورد توجه پرسپولیس بودند با وجود مذاکره با مدیران این باشگاه ترجیح دادند به تیم های سپاهان و استقلال ملحق شوند. حالا در شرایطی که شهباززاده پس از فیکس بودن در هفته های نخست و ناکامی در گل زدن به نیمکت دوخته شده و از وضعیت اش راضی نیست دوباره بحث انتقال او به پرسپولیس مطرح شده است. درباره مغانلو هم اگرچه وضعیت او در سپاهان بد نیست اما این مهاجم به واسطه سابقه بازی در پرسپولیس و گلزنی اش به این تیم در بازی دوستانه پیش از دربی بیشتر از شهباززاده مورد توجه پرسپولیسی هاست ضمن این که سن و سال او کمتر از سجاد است و همین باعث شده احتمال جذب او بیشتر از شهباززاده و دیگر گزینه های داخلی باشد البته به شرطی که سپاهان هم به این انتقال رضایت بدهد.

پالس دوباره پوتین برای مذاکره 

رئیس جمهور روسیه: آماده مذاکره «با هر کس» و «هر چه زودتر» برای رسیدن به «راه حل قابل قبول» برای پایان جنگیم

خادم- ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه برای دومین بار در کمتر از 4 روز، سخن از صلح با اوکراین را به زبان آورد. هر دو بار نیز پس از پایان سفر زلنسکی به آمریکا و دریافت کمک های نظامی و مالی روی داده است. رئیس جمهور روسیه دیروز، یک‌شنبه 25 دسامبر، گفت که او آماده مذاکره «با هر کس» و «هر چه زودتر» برای رسیدن به «راه حل قابل قبول» و پایان جنگ است. او اما در عین حال گفت: «این ما نیستیم که مذاکره را رد کنیم.» پوتین این سخنان را در حالی بیان کرده که آخر هفته گذشته و یک روز پس از پایان سفر ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین به آمریکا، درباره صلح گفته بود: «هدف ما نه دمیدن بر آتش جنگ، بلکه بر عکس پایان دادن به آن است.» سخنان پوتین برای این که طرف اوکراینی پای میز مذاکره نمی نشیند، در حالی است که ویلیام برنز، رئیس سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سی‌آی‌ای) پیشتر گفته بود بیشتر درگیری‌ها با مذاکره قابل پایان دادن است اما ارزیابی این سازمان این است که روسیه «هنوز برای یک گفت و‌گوی واقعی با هدف پایان دادن به جنگ آماده نیست.» صحت ادعای طرف ها در جنگ رسانه ای قابل ارزیابی نیست، اما رگه های امید در آن وجود دارد. ماریو دراگی، نخست‌وزیر سابق ایتالیا دیروز در همین زمینه به روزنامه پرتیراژ «کوریرا دلا سرا» گفت که «فقط ولادیمیر پوتین می‌تواند به جنگ میان مسکو و کی‌یف خاتمه دهد.» اما چرا به تلاش پوتین بستگی دارد؟ رئیس‌جمهور روسیه دیروز به رغم ارسال سیگنال گفت و گوی دیپلماتیک، جنگ کشورش در اوکراین را که روز سوم دی وارد یازدهمین ماه خود شد، کاری در مسیر «درست» نامید و گفت: اولویت مسکو «اتحاد مردم روسیه» است و برای تحقق آن «باید از موفق شدن اوکراین و ناتو در این مناقشه» جلوگیری کند. پوتین همچنین مدعی شد که کشورش در چارچوب مخالفت با «تجزیه روسیه تاریخی» از «روس‌ها در دونباس و کریمه» محافظت کرد. استفاده پوتین از عبارت «روسیه تاریخی» در چارچوب نگاه و سیاستی است که مردم روسیه و اوکراین را «یک ملت» می‌داند تا حاکمیت کی‌یف را تضعیف و حمله روسیه را توجیه کند. رئیس جمهور روسیه غرب را متهم کرد که این نبرد را با سرنگون کردن رئیس جمهور طرفدار روسیه در اوکراین در جریان «انقلاب میدان» در سال ۲۰۱۴ آغاز کرد. رئیس جمهور روسیه همچنین واکنش تندی به دریافت سامانه پدافند هوایی پاتریوت توسط اوکراین نشان داد. همزمان با سخنان پوتین، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین روز یک شنبه ۲۵ دسامبر در پیام کریسمس خود بار دیگر از مردم کشورش که از جنگ روسیه رنج می‌برند، خواست پایداری کنند. او در پیام خود خطاب به اوکراینی‌ها گفت: «ما حملات، تهدیدها، باج خواهی هسته‌ای، ترور و حملات موشکی را تحمل کردیم. بیایید زمستان  را پشت سر بگذاریم زیرا ما می‌دانیم برای چه چیزی می‌جنگیم.» زلنسکی این سخنان را در هوای آزاد و در یک فضای تاریک در کنار درخت کریسمس ابراز کرد. او افزود: میلیون‌ها نفر در اوکراین و در سراسر جهان کریسمس را این روزها «مثل همیشه» جشن می‌گیرند، تنها تفاوت این است که «ما منتظر معجزه نخواهیم بود، زیرا خودمان می‌توانیم معجزه کنیم.» سخنان او درباره معجزه را می توان به وعده دریافت سامانه پدافندی پاتریوت از آمریکا و تصویب کمک 45 میلیارد دلاری به اوکراین توسط قانون گذاران ایالات متحده، مرتبط دانست. 

سال گذشته، «سیدرضا فاطمی‌امین»، وزیر صمت در توئیتی وعده داد که «سال آینده تولید خودرو به‌قدری زیاد خواهدشد که دیگر نیازی به قرعه‌کشی نیست.» و در همان توئیت وعده داده بود که تا چند وقت دیگر قیمت خودرو کاهش خواهد یافت. حالا که  حدود یک‌سال از این توئیت گذشته، کاربران توئیتر، فاطمی‌امین را خطاب قرار داده‌اند: «آقای وزیر صمت، کدام سمت هستی؟»،یکی دیگر نوشته:«من پارسال رو حساب این اظهارنظرها برای خرید خودرو صبر کردم. الان باید همون ماشین رو 200میلیون گرون‌تر بخرم»؛ «با تدابیر ویژه اقتصادی قیمت پژو ۲۰۶ تیپ دو نسبت به فروردین‌ماه ۱۴۰۱ حدود ۷۰ درصد رشد قیمت داشته!»

 

  همه ما بارها به کارآفرینی فکر کرده‌ایم، به افزایش درآمدی که در سایه آن محقق خواهد شد و به افزایش احساس رضایت از زندگی و موفقیت با فعالیت در حرفه و حوزه‌ای که علاقه بیشتری به آن داریم. اما همیشه به محض فکر کردن درباره آن، یک سری باورهای رایج به ذهن مان خطور کرده است مثل این که: «من را چه به کارآفرینی؟»، «کارآفرین شدن باید در ذات انسان باشد»، «کارآفرین‌ها چون بیکار هستند، سراغ آن می‌روند» و ... . اگر شما هم جزو این دسته هستید، این مطلب یک شانس دوباره به شما می‌دهد تا نگاه دقیق‌تری به ماجرای کارآفرینی داشته باشید و از دست رایج‌ترین باورهای اشتباه درباره آن خلاص شوید.

   تعریف ساده و علمی «کارآفرینی»
کلمهEntrepreneur  که به زبان فارسی کارآفرینی ترجمه شده است، یک واژه فرانسوی و به معنای فرایند اقداماتی است که یک کارآفرین به ‌عنوان شخصی که همیشه به دنبال ایده‌‌های تازه است، به آن‌‌ها متوسل می‌شود تا با پذیرفتن ریسک و تردیدهای ذاتی موجود در هر اقدام جدید، از آن ایده‌‌ها فرصت‌‌های تازه خلق کند. به زبان ساده‌تر، کارآفرینی یعنی ایجاد کردن یک کسب و کار، توسعه آن، سازمان دهی و همچنین مدیریت سرمایه‌ای که برای آن کسب و کار هزینه شده است.
   کارآفرینی خطرناک است؟
کارآفرینی با خطر از دست رفتن سرمایه همراه است و برای همین به ‌عنوان یک کارآفرین باید قبل از این که کسب‌و‌کاری را شروع کنید، تمام جوانب آن را در نظر گرفته و تمام خطرات احتمالی را بررسی کرده باشید. اگر کسی به‌صورت اصولی، کارآفرینی را انتخاب کرده باشد و در یک حوزه مشخص بعد از تحقیق و مشورت، فکر کردن، بررسی نقاط قوت و ضعف شخصیتی خود و ... فعال شود، شانس او برای موفقیت بسیار بیشتر از شکست خواهد بود. هرچند باید به هر شکست در این مسیر، به عنوان کسب تجربه نگاه کرد و خسته شدن زودهنگام و نابجا، ثمره‌ای برای فرد نخواهد داشت و همه زحماتش را برباد می‌دهد.
   4 تصور نادرست درباره کارآفرینی
اگر تصمیم‌تان برای کارآفرین شدن جدی است یا حداقل می‌خواهید به آن به عنوان یک گزینه روی میز نگاه کنید، باید 4 باور رایج و اشتباه را در ذهن‌تان اصلاح کنید. این 4 تصور نادرست درباره کارآفرینی عبارتند از:
 برای کارآفرینی فقط و فقط پول لازم است!
اگرچه پول مانند خونی است که برای زنده ماندن و رشد باید در رگ کسب ‌و کار جاری باشد اما امکان تأمین منابع موردنیاز برای ایده خوبی که متناسب با شرایط و مقتضیات موجود است، غیرممکن نیست؛ بنابراین پول تنها مسئله کارآفرینی نیست. هر یک از ما چندین مصداق از کسب و کارهای معروف سراغ داریم که به رغم پشتوانه مالی خوب، به دلایل زیادی محکوم به شکست بوده‌اند. از آن طرف، کسب‌و‌کارها و البته برندهای سرشناس و موفقی بوده  که مثلا از فعالیت در گاراژ خانه‌شان شروع کرده‌اند و الان بازارهای جهانی را به دست گرفته‌اند.
 فقط باید ایده خاص و خارق‌العاده داشت
بعضی‌ها معتقدند که تنها رمز موفقیت در کارآفرینی، داشتن یک ایده خاص و خارق‌العاده برای کارآفرینی است و اگر این ایده باشد، اصولی بودن آن تضمین می‌شود. در صورتی که اگر ترکیبی از همه منابع مورد نیاز، تیم مدیریتی شایسته و دیگر شرایط لازم وجود نداشته باشد، حتی یک ایده خارق‌العاده هم محکوم به شکست است و فقط در حد یک ایده باقی خواهد ماند. در ضمن، همیشه نیازی به یک ایده خاص نیست، گاهی ارائه متفاوت یک محصول، مشتری‌مداری خاص یا ... شما را یک کارآفرین موفق می‌کند.
کارآفرینی باید در ذات انسان باشد!
این یک تصور کاملاً نادرست است که کارآفرینان، کارآفرین به دنیا آمده‌اند. کارآفرینی اکتسابی است و با مرور زمان، مطالعه و تجسس در موضوعات و ایده‌های مختلف درباره کارآفرینی می‌توانید آن را یاد بگیرید. دقیقاً به همین دلیل است که امروزه برخی از دانشگاه‌‌‌‌ها، امکان تحصیل در رشته کارآفرینی را فراهم آورده‌اند.
 افراد درس‌نخوان یا فراری از درس کارآفرین می‌شوند!
برای چنین تصور نادرستی معمولا مصداق برجسته‌ای مانند بیل‌گیتس بیان می‌شود اما لزوماً چنین چیزی درست نیست. حقیقت این است که آموزش و یادگیری بیشتر باعث رشد و پیشرفت هرچه بیشتر کارآفرینی و کارآفرین خواهد شد. بسیاری از کارآفرینان افرادی تحصیلکرده هستند که مطالعه روزانه و مستمر از مهم ترین برنامه‌های آنان است. البته افرادی هم بوده‌اند که مسیر متفاوتی را طی کرده‌اند اما آن‌ها هم از یادگیری غافل نشدند و فقط به صورت آکادمیک، تحصیل را کنار گذاشتند.

  شش، هفت سال بیشتر ندارد اما به‌اندازه مادر و پدر سی‌وچندساله‌اش پرمشغله و گرفتار است. صبح تا ظهر مدرسه است. ظهرها بعد از استراحتی مختصر، تکلیف موسیقی‌اش را تمرین می‌کند تا برای کلاس بعدازظهر آماده شود. از کلاس ساز که برمی‌گردد، عصرانه‌ای می‌خورد و کارتون زبان‌اصلی‌اش را تماشا می‌کند که مهارت گوش کردن و حرف زدن انگلیسی‌اش تقویت شود. شب، مامان و بابا را دیده و ندیده از خستگی خوابش می‌برد تا فردا که روز شلو‌غ‌تری است چون باید توی برنامه‌اش جایی برای کلاس چرتکه هم باز کند. این وضعیت بچه‌ها در بسیاری از خانواده‌هایی است که دست‌شان به دهان‌شان می‌رسد، ولو به‌سختی. در خانواده‌هایی که دخل و خرج حتی به‌سختی هم با هم جور درنمی‌آید، بچه‌ها وقت خالی بیشتری دارند که البته احساس گناه والدین از کم گذاشتن برای فرزندشان و احساس کمبود بچه‌ها از مقایسه خودشان با دوست و هم‌کلاسی، روی این زمان آزاد سایه سنگینی می‌اندازد. چند سالی است تبصره‌ای نانوشته به الگوهای فرزندپروری اضافه شده‌ که می‌گوید پدر و مادر خوب و کافی، والدینی هستند که تمام وقت فرزندشان را –فارغ از سن‌وسال و علاقه- با انواع کلاس‌های آموزشی پر می‌کنند و مجموعه ناتمامی از تکالیف را بر دوشش می‌گذارند مبادا ساعتی به بطالت بگذرد. دانشمندپروری کم‌کم دارد جای فرزندپروری را می‌گیرد اما آیا این رویکرد تازه که البته نشان از دغدغه‌مندی والدین برای سرمایه‌گذاری روی فرزندشان دارد، خالی از آسیب است؟ یک روان‌شناس، به سوالات و نگرانی‌هایی که در این‌باره وجود دارد، پاسخ می‌دهد.

والدینِ نگران و بچه‌های تحت‌فشار
یک روان‌شناس تب دانشمندپروری در خانواده‌ها را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کند
اصرار والدین برای پرورش فرزندانی همه‌فن‌حریف و پر کردن تمام وقت آن‌ها با برنامه‌های آموزشی از کجا ناشی می‌شود؟ این اولین و مهم‌ترین سوالی است که درباره تب دانشمندپروری باید بپرسیم.
دکتر «ساحل گرامی»، روان‌شناس، ضمن پاسخ دادن به این سوال دیگر ابعاد موضوع مورد بحث را بررسی می‌کند.

رقابت بر سر تربیت فرزند همه‌کاره
در آینده مبهم ریشه دارد
«این‌روزها والدین خود را گرفتار در رقابتی احساس می‌کنند که آن‌ها را موظف می‌کند انواع فرصت‌های آموزشی را برای فرزندشان فراهم کنند و اگر چنین نکنند، دچار احساس گناه و ناکافی بودن می‌شوند. موسسات آموزشی هم با مانور دادن روی این وظیفه غیرضروری، به رقابت موجود دامن می‌زنند و چرخه ادامه می‌یابد اما علت این تب را باید جایی ورای تصمیم والدین به تربیت بچه همه‌کاره و سودجویی موسسات، جست‌وجو کنیم. پیش از این، خانواده‌ها می‌دانستند فرزندشان بعد از تمام کردن درسش، وارد بازار کار می‌شود و زندگی‌اش با کمی بالا و پایین تضمین‌شده خواهدبود اما الان پدر و مادرها آینده مبهمی پیش روی فرزندشان می‌بینند و می‌خواهند با مجهز کردن او به انواع مهارت‌ها، برای این نگرانی کاری بکنند؛ اگر درس به‌کارش نیامد، ورزش به‌دردش بخورد. اگر از ورزش به جایی نرسید، موسیقی جای خالی را پر کند. اگر شرایط طوری پیش رفت که پول و موفقیت در موسیقی نبود، دست‌کم با دانستن زبان گلیمش را از آب بیرون بکشد. در این ماجرا، نه فقط بچه‌ها که والدین هم تحت‌فشارند. پیشتر خانواده‌ها پرجمعیت بودند و حتی اگر می‌خواستند عملا امکانش را نداشتند که فرزندان‌شان را در کلاس‌های گوناگون ثبت‌نام کنند اما الان علاوه‌بر شرایط اجتماعی، تک‌فرزندی به خانواده‌ها فشار می‌آورد که تمام توان‌شان را برای سرمایه‌گذاری روی فرزندشان صرف کنند. این سرمایه‌گذاری اما به ‌رغم حسن‌نیتی که در آن است، بی‌ضرر نیست.» از چه ضرری حرف می‌زنیم؟ چه اشکالی دارد بچه‌ها به مهارت‌های مختلفی مجهز شوند؟

والدین رفتارهای عادی فرزندشان را
نشانه هوش بالا می‌دانند
«بعضی از والدین فکر می‌کنند بچه‌شان خیلی باهوش است و بر همین اساس نتیجه می‌گیرند که اگر انواع آموزش را دریافت نکند، از ظرفیت ذهنی‌اش بهره نبرده‌است. درباره تصور باهوش بودن بچه‌ها باید به چند نکته توجه کرد. اول از همه این‌که پدر و مادرها تعداد خیلی کمی بچه‌ دوروبرشان می‌بینند و امکان مقایسه ندارند بنابراین رفتارهای طبیعی فرزندشان را که متناسب با مرحله رشدی‌اش است، با هوش بالا اشتباه می‌گیرند. نکته دوم این است که شرایط را درنظر نمی‌گیرند؛ برای مثال بچه‌‌های این دوره از سنین پایین با فناوری آشنا هستند، به همین دلیل تسلط آن‌ها به ابزارهای جدید عجیب نیست اما بسیاری از والدین فکر می‌کنند اگر فرزند سه‌ساله‌شان می‌تواند با تلفن همراه کار کند، نشانه هوش زیادش است. خب حالا این تصور چه اشکالی دارد؟ وقتی به بچه‌ برچسب باهوش می‌زنیم، اجازه خطا و اشتباه کردن را از او می‌گیریم. به‌علاوه این پیام را به او می‌دهیم که تفاوت ویژه‌ای با دیگران دارد درنتیجه شکافی بین خودش و دیگران احساس می‌کند. آن‌چه والدین باید درباره هوش بدانند این است که بهره هوشی، فقط به توانایی یادگیری مرتبط است و علاقه، میزان سخت‌کوشی و ظرفیت پذیرش شکست را تضمین نمی‌کند. به‌علاوه اطلاق عنوان کلی «باهوش»، هم درست نیست چون هوش، انواع دارد. یکی از طبقه‌بندی‌های هوش که متعلق به روان‌شناسی به‌نام «گاردنر» است، از هشت نوع هوش نام می‌برد؛ هوش دیداری-فضایی، کلامی-زبانی، منطقی-ریاضی، بدنی-جنبشی، موسیقایی، برون‌فردی، درون‌فردی و طبیعت‌گرا. هر کسی در زمینه‌ مشخصی بهتر عمل می‌کند و آن‌چه از بهره هوشی با موفقیت ارتباط بیشتری دارد، پشتکار است.» حالا اگر بچه‌ای در هیچ‌کدام از این زمینه‌ها استعدادی نشان ندهد، جای نگرانی دارد؟

وادار کردن بچه‌ها به آموزش
 کاشتن دانه در زمین بایر است
«هوار کردن انواع آموزش بر سر بچه‌ها، نتیجه عکس می‌دهد و خلاف انتظار، آن‌ها را خسته و بی‌انگیزه می‌کند. وقتی هم که علاقه‌‌ای درکار نباشد و بچه صرفا از روی اجبار مشغول به یادگیری شود، درست مثل این است که دانه‌ای را در زمین بایر بکاریم. بهترین و مرغوب‌ترین دانه با نهایت مراقبت و نگهداری، در زمین بایر ثمر نخواهد داد. به‌علاوه بچه را به لجبازی وامی‌دارد؛ حالا که من را به کاری که دوست ندارم، مجبور می‌کنند پس من هم آن‌چه را از من می‌خواهند، انجام نمی‌دهم. یکی دیگر از پیامدها، ایجاد تنش است. هربار تمرین، کلی چالش در خانه ایجاد می‌کند. بچه، بی‌میل است چون نظرش را نپرسیده‌اند، علاقه‌ای ندارد، خسته است و...؛ والدین اصرار می‌کنند چون بابت آموزش شهریه پرداخت کرده‌اند، بچه تاحدی پیشرفت کرده‌است و...  در نتیجه زمانی که می‌توانست صرف اکتشاف، خوش گذراندن و کودکی کردن شود، با اجبار و تنش پر می‌شود.» خب چه می‌شود کرد؟ بچه را به امان خودش بگذاریم تا فرصت شکوفا کردن استعدادهایش به‌هدر برود؟ دکتر گرامی توضیح می‌دهد: «تا 6سالگی، نباید به بچه جهت بدهیم بلکه باید او را آزاد بگذاریم تا ببینیم به چه سمتی می‌رود. سعی می‌کند با چیزهای مختلف صدا تولید کند و ادای ساز زدن دربیاورد؟ توانمندی‌های ورزشی‌اش در چه حد است؟ در نقاشی، علاقه و استعداد نشان می‌دهد یا هوش کلامی خوبی دارد؟ والدین با مشاهده فرزندشان متوجه می‌شوند که در کدام زمینه توانایی پررنگی دارد و بعد از 6سالگی می‌توانند در همان زمینه برای آموزشش برنامه‌ریزی کنند.» در این‌باره نظر خود بچه چقدر قابل‌اعتماد است؟

بی‌علاقگی به‌جای سرزنش شدن
باید ریشه‌یابی شود
«بعضی از بچه‌ها در هیچ زمینه خاصی علاقه پررنگی ندارند و والدین نمی‌توانند بگویند برای مثال فرزندشان عاشق موسیقی است یا ورزش کردن را خیلی دوست دارد. در این شرایط، ایجاد کردن انگیزه بیرونی کمک‌کننده است. استفاده از مشوق‌های کوچک و پررنگ کردن دستاوردهای بچه در هر سطحی که هست، می‌تواند در او انگیزه ایجاد کند البته این کار نباید به باج‌دهی تبدیل شود؛ طوری که بچه شرط تعیین کند که اگر فلان وسیله را برایش تهیه کنند، تمریناتش را انجام می‌دهد. در مواردی که نه خود بچه می‌داند به چه چیزی علاقه دارد و نه والدین متوجه زمینه استعدادش شده‌اند، کمک گرفتن از آزمون‌های استعدادیابی که در مراکز معتبر انجام می‌شوند، توصیه می‌شود. به‌طور کلی خیلی کم پیش می‌آید که بچه در هیچ زمینه‌ای علاقه نشان ندهد اما والدین بدانند که اگر به هر دلیلی فرزندشان در حوزه‌ای، علاقه و پیشرفت نشان نداد، نباید احساس کنند زیان دیده‌اند.» گاهی هم پیش می‌آید که بچه ابتدا به حوزه‌ای علاقه نشان می‌‎دهد اما بعد نیمه‌کاره رهایش می‌کند. والدین با این نگرانی مواجه‌اند که اگر به ادامه دادن اصرار کنند، باعث دلزدگی شوند و اگر چنین نکنند، امکان دارد فرزندشان بعدا از تصمیمش پشیمان شود و برای یادگیری دیگر دیر شده‌باشد. «در این موقعیت، ابتدا باید ریشه‌یابی کنیم تا بفهمیم بچه به چه دلیلی علاقه‌اش را از دست داده ‌است؛ با هم‌کلاسی‌هایش به مشکل خورده‌؟ درارتباط با مربی چیزی پیش آمده؟ از خودش انتظار زیادی دارد و توقع دارد در مدت کوتاهی به مهارتی فوق‌العاده برسد؟ شاید هم مشکل از سخت‌گیری والدین باشد. بعضی از پدر و مادرها انتظار دارند که اگر فرزندشان را کلاس شنا ثبت‌نام می‌کنند، باید حتما از تیم ملی سر درآورد. اگر بی‌میلی بچه بعد از پیدا کردن علت برطرف نشد، ادامه ندادنش را بپذیرند منتها بدون ایرادگیری و سرزنش. یعنی دفعه بعدی که فرزندشان به کلاسی علاقه نشان داد، لازم نیست به او یادآوری کنند که این‌بار هم قرار است کلاسش را نیمه‌کاره رها کند. از تجربه فرزندشان، شکست نسازند و انگیزه‌اش را از بین نبرند.»

هر مهارتی برای آموخته شدن به سن خاصی نیاز دارد
«رصد کردن فرزند، وقتی با صحبت کردن با او درباره علایقش همراه شود، می‌تواند پدر و مادرها را به نتیجه نسبتا قابل‌اطمینانی درباره زمینه استعداد فرزندشان برساند. بعضی از والدین فکر می‌کنند چون فرزندشان کم‌سن است، باید به آموزشی که خودشان صلاح می‌دانند وادارش کنند تا بعدها علاقه ایجاد شود. من طبق موقعیت‌های کلینیکی که تجربه کرده‌ام، می‌توانم بگویم در بیشتر موارد این تصور اشتباه است. نکته مهم دیگر، تناسب دوره سنی و نوع آموزش است. مثلا آموزش شنا بهتر است از حول‌وحوش شش‌ونیم، هفت‌سالگی شروع شود و نه زودتر یا ژیمناستیک پیش از پنج، شش‌سالگی آموزش داده نشود. با این یادآوری که همزمانی کلاس‌های مختلف در هر دوره سنی، آسیب‌رسان است.» اما کار با رعایت این ملاحظات تمام نمی‌شود. غیر از پیدا کردن زمینه علاقه و استعداد فرزند و توجه به سن او، نوع آموزش هم اهمیت دارد: «آموزش تا سن پیش از دبستان باید غیرمستقیم و آمیخته به بازی باشد. یعنی به‌نحوی که صرفا فضا فراهم شود و بچه درمعرض محیط آموزشی قرار بگیرد اما این نکته به آن معنا نیست که والدین تصور کنند حالا که فرزندشان درحال بازی است، پس می‌تواند همه زمانش را در محیط‌های آموزشی غیرمستقیم بگذراند. به‌علاوه منظور این نیست که بعد از سنِ گفته‌شده می‌توان بچه را یکسره به کلاس‌های آموزشی سپرد با این تصور که در دوره طلایی یادگیری است. بسیاری از مهارت‌های موردنیاز بچه‌ها بیرون از کلاس‌های آموزشی آموخته می‌شود.» همه‌مان بچه‌هایی را سراغ داریم که هنرهای زیادی دارند اما بلد نیستند با کسی دوست شوند، نمی‌دانند چطور باید با دیگران حرف بزنند و اگر به مشکلی بربخورند هیچ ایده‌ای ندارند که کجا دنبال راه‌حل بگردند. والدینِ بی‌اعتنا به مهارت‌های اجتماعی، این بخش از زندگی فرزندشان را به آینده موکول می‌کنند با این تصور که قرار گرفتن ناگزیر در موقعیت‌های اجتماعی لابد مهارت‌های لازم را هم برای‌شان به‌همراه خواهد آورد. به‌ویژه آن‌هایی که معتقدند فرزندشان خیلی باهوش است و کودکی‌اش را باید یکسره صرف یادگیری فن و هنر کند.

والدین با فرزندشان درباره محدودیت‌های آموزشی صحبت کنند
گاهی بچه‌ها تحت‌فشارند اما آن را به زبان نمی‌آورند. گاهی هم والدین نمی‌خواهند یا نمی‌توانند فرزندشان را در کلاس‌های مختلف ثبت‌نام کنند ولی فشارهای اجتماعی آن‌ها را مستأصل می‌کند؛ مثلا دوست و آشنا دایم درباره اهمیت آموزش بچه‌ها اظهارنظر می‌کنند، اولیای مدرسه بر این موضوع تأکید دارند یا بچه‌ها خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند. در این موارد چه باید کرد؟ «بارزترین نشانه‌ای که می‌گوید از بچه‌ای بیش‌ازحد توانش کار کشیده می‌شود، تمایل نداشتن اوست. هربار تمرین کردن با نق زدن همراه است یا بچه وارد مرحله باج‌خواهی شده اما گاهی تحت‌فشار بودن با علایم دیگری خودش را نشان می‌دهد؛ مختل شدن خواب، کاهش اشتها، لجبازی، پرخاشگری و مانند این‌ها. بعضی وقت‌ها هم موضوع این است که والدین می‌دانند ثبت‌نام کردن فرزندشان در کلاس‌های مختلف برایش تبعات دارد یا اصلا از لحاظ مالی امکان چنین کاری را ندارند اما احساس می‌کنند به این کار مجبورند. در این موقعیت بهتر است با فرزندشان گفت‌وگو کنند؛ «ما فکر می‌کنیم اگه وقتت رو با کلاس‌های مختلف پر کنی، خسته می‌شی. ترجیح می‌دیم که زمان بیشتری رو تو خونه با هم بگذرونیم. از بین این کلاس‌ها، یکی یا دوتا رو می‌تونی انتخاب کنی.» از حول‌وحوش هشت‌سالگی می‌توانیم راجع به پول با بچه‌ها حرف بزنیم؛ «ما مقداری پول داریم که باید بخشی از اون رو صرف لباس کنیم، بخشیش برای خونه لازمه و مقداریش هم برای آموزش استفاده می‌شه. بنابراین تو می‌تونی از بین علایقت، یک کدومو انتخاب کنی.» قرار نیست به بچه بگوییم پول نداریم، بلکه قاطعانه درباره اولویت‌ها و برنامه‌ریزی با هم حرف می‌زنیم.»